Od Vučjeg Meseca u januaru, preko meteorskih kiša, do planetarnih konjunkcija - 2026. nudi spektakl za sve posmatrače noćnog neba.
Ako volite astronomiju, kao i da povremeno podignete pogled ka nebu, 2026. godina imaće čime da vas počasti. Od supermjeseca, preko meteorskih pljuskova, pa sve do upečatljivih pomračenja - razloga za noćno posmatranje biće više nego dovoljno.
Već prvi dani godine biće nagovještaj onoga što slijedi. Vučji Mjesec otvara sezonu i ujedno je prvi od tri supermjeseca koji nas očekuju tokom godine. Prema podacima sajta EarthSky, Jupiter će se pojaviti južno od Mjeseca, pa će prizor biti posebno upečatljiv.
Ipak, snažan sjaj supermjeseca ima i manu. Kako će Mjesec biti znatno svetliji nego inače, biće otežano posmatranje meteorske kiše Kvadrantida, čiji se maksimum poklapa sa njegovim punim sjajem.
Obratite pažnju na Mjesec
Za razliku od većine godina, u kojima se pun Mjesec javlja 12 puta, 2026. ih donosi 13. Razlog je jednostavan - tokom maja pojaviće se dva puna Mjeseca, a drugi u mjesecu poznat je kao Plavi Mjesec.
Kako Mjesečeve mene traju oko 29 dana, taj nesklad sa kalendarskim trajanjem mjeseca povremeno dovodi do toga se pun Mjesec javi dva puta mesečno, što znači se otprilike dešava na dvije i po godine.
Nakon januara, sledeća dva supermjeseca pojaviće se u novembru i decembru. Decembarski će biti i najbliži Zemlji u 2026. godini, na oko 356.000 kilometara, što znači i maksimalan sjaj na noćnom nebu.
Ovo su datumi svih punih Mjeseca u godini:
- 3. januar - Vučji Mjesec
- 1. februar - Sniježni Mjesec
- 3. mart - Crvljivi Mjesec
- 1. april - Ružičasti Mjesec
- 1. maj - Cvjetni Mjesec
- 31. maj - Plavi Mjesec
- 29. jun - Jagodni Mjesec
- 29. jul - Jelenov Mjesec
- 28. avgust - Jesetrin Mjesec
- 26. septembar - Žetveni Mjesec
- 26. oktobar - Lovčev Mjesec
- 24. novembar - Dabrov Mjesec
- 23. decembar - Hladni Mjesec
Meteorski pljuskovi koje vrijedi čekati
Nakon maksimuma Kvadrantida u januaru, sledeća veća meteorska kiša stiže tek u aprilu. Ipak, strpljenje će se isplatiti.
Kako je za CNN istakao Robert Lunsford iz American Meteor Society, dvije kiše meteora posebno se izdvajaju: Perseide ćemo na nebu vidjetu u avgustu, dok su Geminidi u decembru poznati po velikom broju meteora i snažnim bljeskovima.
Datumi maksimuma meteorskih kiša su sledeći:
- 3. januar - Kvadrantidi
- 21. i 22. april - Liridi
- 5. i 6. maj - Eta Akvaridi
- 30. i 31. jul - Južni Delta Akvaridi
- 30. i 31. jul - Alfa Kaprikornidi
- 12. i 13. avgust - Perseidi
- 21. i 22. oktobar - Orionidi
- 4. i 5. novembar - Južni Tauridi
- 11. i 12. novembar - Severni Tauridi
- 16. i 17. novembar - Leonidi
- 13. i 14. decembar - Geminidi
- 21. i 22. decembar - Ursidi
Pomračenja Sunca i Mjeseca
Tokom godine biće moguće vidjeti dva pomračenja Sunca, kao i dva pomračenja Mjeseca, navodi NASA.
Prstenasto pomračenje Sunca dogodiće se u februaru 2026. iznad Antarktika, dok će potpuno pomračenje u avgustu biti vidljivo sa teritorije Grenlanda, Islanda, Španije, djelova Portugala i Rusije. Djelimična faza biće vidljiva i u velikom dijelu Evrope i Sjeverne Amerike.
Posebno atraktivno biće potpuno pomračenje Mjeseca u martu. Tada će Mesec poprimiti crvenkastu boju, zbog čega se ovaj fenomen često naziva krvavi Mjesec. Do toga dolazi jer Sunčeva svjetlost prolazi kroz Zemljinu atmosferu, a do Mjeseca stižu uglavnom crveni tonovi.
Djelimično pomračenje Meseca očekuje se krajem avgusta i biće vidljivo u Americi, Evropi, Africi i zapadnoj Aziji.
Planetarni ples na nebu
Februar 2026. godine donosi pravu paradu planeta, sa čak šest vidljivih na noćnom nebu. Saturn će biti nisko iznad horizonta, dok će se Venera i Merkur pojaviti iznad zalazećeg Sunca. Neptun će se naći pored Saturna, ali će za njegovo posmatranje biti potreban dobar dvogled ili teleskop.
Uran će se približiti Mjesecu 23. februara, dok će se Jupiter jasno videti na istočnom nebu u ranim večernjim satima. Mjesec i Jupiter će 26. februara izgledati gotovo spojeno.
U maju i junu slijedi niz lepih konjunkcija Venere i Jupitera, uključujući i optičku iluziju "duple planete" početkom juna. Jesen donosi i neobičan prizor kada će Mjesec 6. oktobra na kratko "sakriti" Jupiter za posmatrače u Sjevernoj Americi.
Godina se završava spektaklom u decembru, kada će se srpasti Mjesec spojiti sa sjajnom Venerom, dok će Jupiter i Mars formirati još jedan upečatljiv par na jutarnjem nebu.