Danas više nijesmo sigurni da li riječ "autoritet" označava nešto što je dobro ili što je loše.
Da bi život u ljudskoj zajednici bio moguć, ona mora biti organizovana, u njoj mora postojati izvjestan red. Sebičnost i sloboda svakog pojedinca mora biti ograničena u mjeri u kojoj on ugrožava slobodu i prava drugih ljudi. Zato u zajednici mora postojati vertikalni red - hijerarhija.
Red je korijen raznih reijči kao što su: nadređeni, podređeni, naredba i poredak. U društvu koje je već predugo u krizi vrijednosti nastaje i kriza autoriteta. Zato danas više nijesmo sigurni da li riječ "autoritet" označava nešto što je dobro ili što je loše.
Kako je postojanje i priznavanje autoriteta potreba svake funkcionalne zajednice ova zbunjenost nije dobra. Nerazlikovanje stvarnih od lažnih autoriteta, trpanje svih u isti koš, čini krizu vrijednosti još većom, piše "Politika".
Zbog našeg ambivalentnog - i pozitivnog i negativnog odnosa prema autoritetima, dobro je da se podsjetimo na izvorno značenje ove riječi. Riječ autoritet je izvedena od latinskog glagola augere koji označava uvećavanje, hranjenje, gojenje.
Kako što je porodica arhetip ljudske zajednice, tako je i roditelj koji hrani dijete podstičući njegov rast i razvoj, arhetip autoriteta. Na isto to ukazuju i naše riječi kao što su vaspitanje i odgajanje. Vaspitanje dolazi od pitanja, hranjenja, glagola koji se danas koristi za nasilno hranjenje gusaka kukuruzom kako bi dobile na težini. Na uvećavanje se odnosi i odgajanje, koje dolazi od gojiti, odnosno gajiti.
Arhetipski, pravi autoritet je onaj koji doprinosi uvećavanju opšteg dobra.
Da bi se pravila razlika između negativnog i pozitivnog odnosa, razlikuju se autoritarnost i autoritativnost. Autoritarnost je nezdrav odnos prema autoritetima koji podrazumeva nekritičko i apsolutno podređivanje, slijepu pokornost i negaciju slobode. Autoritarni mentalitet obuhvata i osobu koja je nadređena i onu koja je podređena, tako da je znak totalitarnog društva. Zajednice sa atoritarnim mentalitetom čine veoma dobro organizovane i funkcionalne grupe koje njihove vođe mogu povesti u veliku destrukciju. Najbolje je proučen primjer Adolfa Hitlera i tadašnjeg njemačkog društva.
Za razliku od autoritarnosti, autoritativnost je zdravo podređivanje autoritetu. I nadređeni i podređeni znaju da su oni samo u društvenim ulogama iz kojih ne proističe da je onaj gore bolji od onoga dolje.
Odnos prema autoritetu izgrađuje se u porodici. Djetetu treba pružiti ljubav, ali treba zahtjevati da odustane od nekih svojih želja i da se podredi volji odraslih. Taj proces se spontano odvijao u porodicama sa više djece, gdje se formirala hijerarhija starijih i mlađih.
Izgradnja zdravog odnosa prema autoritetima je važna za školu, preduzeće i život, za status aktivnog građanina civilnog društva.
(MONDO)
