Region

NA GRUDIMA JE IMAO POSEBNU TETOVAŽU KOJU JE VJEŠTO KRIO: Detalji iz života KRALJA ALEKSANDRA za koje je malo ljudi znalo

Autor Gordana Bojanić

Poznat kao kralj “Ujedinitelj”, Aleksandar I Karađorđević je rođen na Cetinju kao četvrto dijete (drugi sin) Petra I Karađorđevića i princeze Crne Gore Ljubice Petrović, najstarije kćerke crnogorskog kralja Nikole I Petrovića.

Izvor: MONDO/Predrag Vujić

Rođen je na današnji dan 1888. godine. Bio je kralj Kraljevine Jugoslavije, a evo detalja iz njegovog života, koji je tragično okončan atentatom u Marseju. 

Kum na krštenju mu je bio, preko izaslanika, ruski car Nikolaj II Romanov. Aleksandar je imao dvije godine kada je njegova majka princeza Ljubica umrla od komplikacija na porođaju prilikom rođenja njegovog mlađeg brata Andrije, koji je takođe umro dvadeset tri dana kasnije.

Djetinjstvo je proveo u Crnoj Gori, a osnovnu školu završio u Ženevi. 

Dalje školovanje je nastavio na vojnoj akademiji u Sankt Peterburgu. Dok su Aleksandar i njegov mlađi brat Đorđe bili na vojnoj akademiji, njihov otac Petar je zajedno sa zavjerenicima uspio da izvede državni udar u Kraljevini Srbiji poznat kao Majski prevrat u kojem je kralj Aleksandar Obrenović i njegova supruga Draga ubijeni.

Dinastija Karađorđevića je na taj način ponovo zauzela srpski tron nakon četrdeset pet godina. Aleksandrov 58-godišnji otac je postao kralj Srbije Petar I Karađorđević, zbog čega su se Đorđe i Aleksandar vratili u Srbiju kako bi nastavili studije.

Sudbinski preokret u životu princa Aleksandra nastupio je 27. marta 1909, godine kada se njegov stariji brat, princ Đorđe odrekao prava na presto nakon snažnog pritiska političkih krugova u Srbiji. Kao prestolonasljednik, princ Aleksandar je pristupio reorganizaciji vojske, pripremajući je za konačan obračun sa Osmanlijskim carstvom.

Oktobra te godine i zvaničan naziv zemlje namjesto Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca posto je Kraljevina Jugoslavija. Osnova koncepcije "šestog januara" dakle lične vlade kralja Aleksandra, bilo je najdoslednije sprovođenje politike integralnog jugoslovenstva, pri čemu više nisu tolerisane nikakve separatne tendencije, ili naglašavanje ma kakve regionalne, plemenske (odnosno nacionalne) ili vjerske posebnosti u odnosnu na cjelinu države ili jugoslovenske nacije.

Godine 1931. pošto su se prilike u zemlji najvećim dijelom stabilizovale uveden je novi Ustav Kraljevine Jugoslavije, kojim je ustanovljen dvodomni predstavnički sistem, a zemlja je time vraćena parlamentarizmu.

Atentatu na kralja Aleksandra u Marseju prethodila su dva pokušaja, prvi 1921. godine, u Beogradu koji su organizovali komunisti, atentator je bio Spasoje Stejić. Dok su pokušaj atentata na kralja Aleksandra pripadnici hrvatskog ustaškog pokreta, izveli 17. decembra 1933. godine, u Zagrebu. Ustaše Petar Oreb i Ivan Herničić uhapšeni su potom i osuđeni, kao i prethodno komunista Stejić. 

BIO JE PRVI SRBIN KOJI JE LETIO AVIONOM

Prilikom boravka u Francuskoj od 5. do 27. aprila 1910. godine Aleksandar Karađorđević leteo je u avionu “flajer br. 1″ čiju je licencu za proizvodnju francuska vlada otkupila od braće Rajt. Tada princ Aleksandar je bio prvi Srbin koji je leteo avionom.

Atentat 9. oktobra 1934. u Marseju, u kojem je ubijen i šef francuske diplomatije, član francuske "akademije besmrtnih" Luj Bartu, izveli su hrvatski teroristi ustaše i pripadnici probugarske organizacije VMRO (Vnatrešna Makedonska Revolucionerna Organizacija), uz nesumnjivu podršku Musolinijeve Italije.

Dalja pozadina ovog zločina, kao je ranije pisao Tanjug, nije nikada potpuno rasvijetljena, i postoji više čak oprečnih teorija.

Neposredni izvršilac je bio pripadnik VMRO Vlado (Veličko) Georgijev Kerin, s nadimkom Černozemski uz pomoć trojice pripadnika ustaškog pokreta.

Oktobra 1934. kralj Aleksandar Karađorđević došao je u Francusku u zvaničnu državnu posjetu. Na ulicama Marseja dočekalo ga oko 100.000 ljudi.
Atentator Černozemski je, glumeći oduševljenje skandirao kralju na francuskom, a potom je iz buketa kojim je mahao izvadio revolver i ispalio više hitaca.

Smrtno ranjeni kralj Aleksandar ubrzo je izdahnuo, nekoliko sati potom preminuo je i ministar Lui Bartu, dok je ranjeni general Žozef Žorž preživio. Kako je tadašnja štampa pisala poslednje riječi koje je kralj Aleksandar izgovorio bile su: "Čuvajte mi Jugoslaviju".

Masa je linčovala atentatora kojeg je policija prethodno uspjela da rani, i on je ubrzo preminuo. Francuska policija je uhapsila trojicu zavjerenika-atentatora Zvonimira Pospišila, Ivu Rajića i Miju Kralja, hrvatske ustaše. Francuski sud osudio ih je na doživotnu robiju.

Benito Musolini, italijanski fašistički lider koji je imao teritorijalne aspiracije na djelove Jugoslavije odbio je da izruči inspiratore zločina ustaške prvake Antu Pavelića i Eugena Didu Kvaternika, koji je bio rukovodilac grupe koja je izvršila atentat. Izvjesno vrijeme italijanske vlasti su ih držale zatočene.

Po opštoj ocjeni tvorac jugoslovenske države bio je iskreno ožaljen sirom Jugoslavije. Stotine hiljada ljudi odalo je počast ubijenom vladaru cijelom dužinom rute, počev od Splita, pa duž željezničkih trasa od Splita preko Zagreba do Beograda.

Kralj Aleksandar sahranjen je 18. oktobra u porodičnoj grobnici Karađorđevića na Oplencu, uz pripadajuće najviše državne i vojne počasti, i prišutvo predstavnika gotovo svih evropskih država, dvorova i vlada, uključujući i ratne protivnike.

Pošto je najstariji sin kralja Aleksandra Petar II bio maloljetan, vlast je preuzelo tročlano namjesništvo, koje su činili knez Pavle Karađorđević, dr Ivo Perović i dr Radenko Stanković.

Namjesništvo je zbačeno s vlasti Vojnim udarom 27. marta 1941. godine, a ubrzo potom uslijedio je napad nacističke Njemačke na Kraljevinu Jugoslaviju. U napadu su učestvovale osim Njemačke i Italija, Bugarska, Mađarska.

TETOVAŽA ZA KOJU GOTOVO NIKO NIJE ZNAO

Zanimljivo je da je kraj Aleksandar I Karađorđević bio veliki ljubitelj tetovaža, pa je i sam imao jednu na tijelu.

Naime, na grudima mu je izrađena velika tetovaža na kojoj je predstavljen pruski jednoglavi orao raširenih krila koji u jednoj ruci drži mač, u drugoj šaru, dok mu na glavi počiva heraldička kruna.

To da je jugoslovenski kralj "Ujedinitelj" bio tetoviran decenijama je bilo potpuno nepoznato.

Tu činjenicu otkrio je đakon Nenad Jovanović prikupljajući materijal za knjigu “Grbovi, zastave i himne u istoriji Srbije”, u kojoj je prvi put i objavljena fotografija kraljeve tetovaže.

Tetovaža je prikazivala jednoglavog orla široko raširenih krila, sa mačem u jednom i šarom u drugoj kandži. Iznad orla nalazila se kruna nalik onoj Svetog rimskog carstva.

Zato je, prema mišljenjima istoričara, tetovaža najvjerovatnije nastala ili prije Prvog svetskog rata, u kraljevim mlađim danima, ali nije isključena ni mogućnost da se to desilo nešto kasnije, u čast njegovog vjenčanja sa kraljicom Marijom, rumunskom princezom iz doma Hoencolern-Zigmaringena.

Tagovi