SAD se zdušno zalažu da do epiloga kosovskog pitanja dođe najkasnije do novembra, kada su tamošnji predsjednički izbori, dok EU i Rusiji više odgovara da se to odugovlači
Borba velikih sila za rješenje kosovskog pitanja se nastavlja! Iz Amerike je stigao jasan signal da ta država želi da bude neprikosnoveni učesnik u dijalogu Beograda i Prištine, te da to pitanje riješi što prije, najkasnije do novembra, kada su izbori za predsjednika SAD.
S druge strane, EU pokušava da ojača poziciju i preuzme primat, a trenutno najmoćnijim evropskim zemljama - Njemačkoj i Francuskoj - odgovara takozvani zamrznuti konflikt, ocjenjuju sagovornici Kurira. To odgovara i Ruskoj Federaciji.
Ko pokazuje zube
Američki predsjednik Donald Tramp je kao specijalnog izaslanika za dijalog Beograda i Prištine ostavio specijalca Ričarda Grenela, jednog od najiskusnijih za to pitanje. S druge strane, i Evropska unija pokazuje zube, pa je tako Savjet EU prošlog mjeseca imenovao Miroslava Lajčaka za specijalnog predstavnika EU za dijalog Beograda i Prištine i druga regionalna pitanja zapadnog Balkana, a njegovi zadaci su postizanje sveobuhvatne normalizacije odnosa između Srbije i Kosova.
Bivši šef diplomatije SR Jugoslavije Vladislav Jovanović ocjenjuje za Kurir da velike sile ratuju oko ovog pitanja ne samo da bi došlo do rješenja koje one favorizuju već i da bi jedna drugu nadigrale. - SAD žele da zadrže EU u sadašnjem, nižem statusu u odnosu na Ameriku, dok je Evropa počela da izmiče i da se više osamostaljuje. Zato je Amerika odlučila da po drugi put u poslednjih 30 godina Evropi javno izrekne opomenu, da pokaže da oni nisu sposobni da riješe kosovsko pitanje. Jednostavno, u pitanju je klasično odmjeravanje snaga, a Kosovo je samo sredstvo - smatra Jovanović.
Novinar i politički komentator Milovan Jovanović ističe da je pismo šefova diplomatije Francuske i Njemačke u kome zahtijevaju nastavak razgovora Beograda i Prištine jasna namjera EU da parira američkoj inicijativi za rješavanje pitanja Kosova.
- EU ne želi da bude isključena iz procesa i nedavno imenovanje Lajčaka je samo jedan od pokazatelja. No, EU nije sposobna za velike rezultate, već sedam godina ne može da uradi ništa povodom Kosova, a ključna odredba Briselskog sporazuma da se formira ZSO nije realizovana jer EU nije imala snage da to izdejstvuje. Sada smo svjedoci da ponovo dolaze Amerikanci, ovog puta s Grenelom na čelu, da završe posao - kaže Jovanović.
S druge strane, dodaje, Prištini se ne žuri.
Kupovina vremena
- Oni kupuju vrijeme jer vjeruju da će posle izbora u SAD imati mnogo povoljniju poziciju. Njihovim interesima ne odgovara američki stav koji razumije i uvažava interese Srbije i zato oni čekaju političke promjene u Vašingtonu. U Evropi je njihov glavni adut Njemačka, koja se protivi bilo kakvom mijenjanju granica. Ali, iako Amerika nije promijenila stav o pitanju nezavisnosti Kosova, pokazala je razumijevanje za našu poziciju - cijeni Jovanović.
Karijerni diplomata Zoran Milivojević napominje da je naš region od interesa velikim silama.
- Sučeljavanje velikih sila je nesporno, a tu dolazi do izražaja neslaganje i različiti stavovi, ali i pokušaj da se cijela stvar u vezi s kosovskim pitanjem ubrza. EU hoće da kaže da su oni zaduženi za to i pokušavaju da preuzmu primat, dok SAD hoće da to urade prije izbora u novembru i time zarade poene - kaže Milivojević.
SAD ZAUZELE ČVRŠĆI STAV
Dragiša Mijačić, koordinator Nacionalnog konventa o EU za poglavlje 35, kazao je za Kurir da je Trampova administracija očigledno zauzela čvršći stav i krenula u diplomatsku inicijativu, a da to možemo vidjeti u pismima o namjerama o obnavljanju vazdušnog i željezničkog saobraćaja.
- Postavlja se pitanje da li američka administracija može da iznese neki ozbiljniji sporazum poput onog o normalizaciji odnosa, odnosno nacrt tog sporazuma koji bi kasnije samo EU prihvatila, ili će EU zauzeti čvrst stav. Mišljenja sam da EU neće imati neki značajniji pristup u rješavanju tog problema dok ne prođu izbori u Americi - rekao je on.