Centar za građansko obrazovanje (CGO) podnio je Ustavnom sudu inicijativu za ocjenu ustavnosti Tehničkih preporuka za održavanje izbora u cilju epidemiološke zaštite birača, koje je donijela Državna izborna komisija (DIK).
Iz te nevladine organizacije (NVO) kazali su da se Ustavni sud mora u hitnom postupku izjasniti u vezi sa tim pitanjem.
„Vjerujemo da to neće biti teško jer je nesporno da je akt DIK-a u suprotnosti sa Ustavom. Takođe, taj akt je u suprotnosti i sa Zakonom o izboru odbornika i poslanika i podzakonskim aktima DIK-a, a njegovim odredbama vrši se ozbiljna povreda pozitivnih normi koje su imperativnog karaktera“, navodi se u saopštenju.
Kako su kazali iz CGO, iako naslov upućuje da se radi o tehničkim preporukama, akt koji je izdao DIK predviđa i izvjesna prava i obaveze za birače, posmatrače, organe za sprovođenje izbora i druga lica.
„Njime se određuje ko može, a ko ne može koristiti aktivno biračko pravo, te je stoga podložan ocjeni ustavnosti. To potvrđuju i formulacije koje se koriste u dokumentu - „obavezno“, „ne može“, „neophodno je““, rekli su iz te NVO.
Iz CGO naveli su da su u inicijativi Ustavnom sudu ukazali na to da su djelovi dokumenta kojima se reguliše glasanje za osobe smještene u karantinima van prebivališta, ali i odredbe kojima se propisuje postupak za glasanje putem pisma, u suprotnosti sa Ustavom, članom 3 Dodatnog protokola 1 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i Zakonom o izboru odbornika i poslanika.
Ustav Crne Gore propisuje da je biračko pravo opšte i jednako, dok DIK, kako su ocijenili iz CGO, neopravdano uskraćuje pravo na glasanje osobama koja se u trenutku održavanja izbora, odlukom nadležnog organa, nalaze u karantinu van prebivališta.
Iz CGO su dodali da Evropski sud za ljudska prava uspostavlja standarde, koji se već pola vijeka prožimaju kroz praksu tog Suda, a koji se tiče aktivnog biračkog prava i u kojima se navodi da „pravo glasa nije privilegija“.
„Od presude Hirst protiv UK utvrđeni su i standardi kojima se procjenjuje da li je ograničenje prava na slobodne izbore u skladu sa Konvencijom ili nije“, naveli su iz te NVO.
Prema njihovim riječima, u konkretnom slučaju, od tri predviđena standarda, zadovoljen je samo jedan uslov koji se odnosi na legitimnost cilja ograničenja.
„No, uvedeno ograničenje je nesrazmjerno legitimnom cilju i sužava biračko pravo u tolikoj mjeri da nanosi štetu njegovoj suštini i lišava ga efikasnosti“, kaže se u saopštenju.
Navodi se da su osobama koje su u karantinu u mjestu prebivališta, ali i građanima u samoizolaciji, nametnute formalnosti koje značajno otežavaju, ili onemogućavaju korišćenje biračkog prava.
Iz CGO kazali su da je DIK propustio da obavijesti javnost da li je razmotrena mogućnost da sve osobe koje se nalaze u karantinima i samoizolaciji, a kojima nije ustanovljena zaraza virusom budu testirana prije dana održavanja izbora i da im se, ukoliko su negativni, omogući glasanje na biračkom mjestu.
Javnost, kako su rekli, ne zna ni da li je DIK razmatrao uvođenje posebnih biračkih mjesta u karantinima, poput onog u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija.
„CGO izražava nadu da će DIK poslije javne reakcije NVO i političkih partija, ali vjerujemo i dovoljno jasnih diplomatskih poruka, konačno ozbiljno pristupiti izradi tog važnog dokumenta, a koji će biti u skladu sa Ustavom i zakonom i omogućiti bezbijedno održavanje izbora“, zaključuje se u saopštenju.