Društvo

Palata koja krasi sve razglednice Bara (VIDEO)

Autori Nikoleta Vukčević Teodora Orlandić

Obišli smo Zavičajni muzej u Baru i vratili se na kratko u prošlost.

Izvor: MONDO/Teodora Orlandić

Ljetnja rezidencija kralja Nikole turistički je i kulturni simbol Bara, i po mnogima najljepša građevina u urbanom jezgru najvećeg primorskog crnogorskog grada. 

Smješten neposredno uz morsku obalu, sa Velikim i Malim dvorcem, kulama-stražarama, dvorskom kapelom, zimskom baštom i po mnogima najljepšim parkom na crnogorskoj obali, ovaj kompleks proglašen je za spomenik kulture.

POGLEDAJTE VIDEO:

Palata koja krasi sve razglednice Bara!
Izvor: MONDO/Nikoleta Vukčević i Teodora Orlandić

Centralno mjesto kompleksa zauzima palata sazidana 1883. godine na ruševinama vile posljednjeg turskog gospodara Bara Selim-bega Mustafagića.

Nakon oslobođenja Bara, knjaz Nikola je plac uz samu obalu na kojem je bio smješten Selim-begov saraj, poklonio kao svadbeni dar svom zetu, knezu Petru Karađorđeviću, koji je od ženidbe sa Zorkom živio u Crnoj Gori.

Budućni srpski monarh će vilu nazvati “Topolica” po rodnoj Topoli i, ispostaviće se, na taj način “kumovati” mjestu koje će nepun vijek kasnije, nakon dvije “urbanističke selidbe” postati centar Bara.

Vila Topolica je u vrijeme kad je sazidana bila jedina građevina u ovom dijelu barskog zaliva. Bračni par Karađorđević je, međutim, kratko boravio u palati pošto je Petar, nakon što je izgubio podršku tasta u borbi za srpski presto, prodao vilu Topolica knjazu Nikoli za 100.000 franaka.

Poslednji crnogorski monarh je vili “Topolica” dogradio mansandru, kasnije i novu zidanu ogradu za park u kojem “stanuje” stotinjak različitih vrsta drveća i mediteranskih biljaka, među kojima su i dvije banane koje, iz klimatskih razloga, ne rađaju…

U skladu sa novom funkcijom ljetnjeg dvorca, krajem 19. vijeka u neposrednj blizini palate sagrađena su dvorska kapela i tzv “mali dvorac”. Nakon krunisanja Nikole I Petrovića u kralja Crne Gore 1910. godine, uz palatu je dograđena balska dvorana koja je zdanju dala izgled pravog dvorca.

Kralj Nikola je posljednji put u Dvorcu boravio 29. juna 1914. godine. Nakon Prvog svjetskog rata, prema pisanju Zetskog glasnika, Dvorac i okolno imanje „pretstavljali su izvjesnu pustoš i ruševinu”.
Od 1933. godine u Dvorcu je počela da radi Specijalna poljoprivredna škola za južne kulture „Topolica“ a od 1946. do jeseni 1949. u palati je radila Srednja poljoprivredna škola.

Od tada Dvorac je funkcionisao kao stambeni objekat za nekoliko porodica sve dok u njega, 1960. godine nije smješten Zavičajni muzej, malo kasnije i gradska biblioteka koja je izmještena 1977. godine.

Barski muzej je danas koncipiran kao ustanova kompleksnog tipa sa arheološkim, istorijskim, istorijsko-umjetničkim, etnološkim i prirodnjačkim odjeljenjima.

U istorijskom odjeljenju izloženi su veoma vrijedni primjerci zanatskog oružja, ordenja, arhivalija, starih fotografija ali i namještaja među kojim ima i komada zaostalih iz vremena kada je u palati stanovao bračni par Karađorđević.

Na nekim od komada tog namještaja ima masonskih znakova što je u saglasju sa verzijom da je Karađorđev unuk tokom boravka u Francuskoj iniciran u masonsku ložu pod imenom Petar Mrkonjić.
Stalna postavka etnografskog odjeljenja sadrži zbirke narodne nošnje, privrede, pokućstva i posuđa, nakita, kulturnih i običajnih predmeta.

U nekadašnjoj balskoj dvorani ljetnje rezidencije poslednjeg crnogorskog monarha tokom cijele godine organizuju se tematske i likovne izložbe, koncerti klasične muzike i književne večeri.

Okolni objekti Dvorca kralja Nikole danas su u komercijalnoj upotrebi.