Društvo

CETINJE: MAPIRANI OSTACI OLUPINE PARABRODA

Autor Milena Backović Izvor Vijesti

Ostaci parobroda Cetinje prvi puT su naučno mapisani i digitalizovani.

Izvor: MONDO/Teodora Orlandić

To je urađeno u okviru projekta "Podvodni kulturni predjeli Crne Gore" koju sprovodi Laboratorija za arheologiju pomorstva, Centra za istraživanje, inovacije i preduzetništvo Pomorskog fakulteta Kotor, u saradnji sa relevantnim institucijama, kako navode Vijesti.

Kako je saopšteno, cilj projekta je da doprinese digitalizaciji podvodne kulturne baštine Crne Gore i da se pomogne boljem razumijevanju samog lokaliteta, ali i njegovoj zaštiti.

"Lokalitet je dokumentaovan akustičnim sonarom za daljinsku detekciju i mapiranje morskog dna Side Scan Sonar EdgeTech 4125, a mapiranje su vodili eksperti Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju, Luka Ćalić i Radovan Kandić, načelnici odsjeka za hidrografiju i okeanografiju i geodeziju i pomorsku kartografiju. Prikupljeni podaci su dostavljeni Upravi za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore. Podjednako udaljen od sve tri obale Tivta, Krašića i Bijele, tačno na sredini Tivatskog zaliva i na dubini od 41 metra nalazi se najveća pomorska grobnica iz Drugog svjetskog rata, parobrod 'Cetinje'. Njegova nesvakidašnja burna i istorijska uloga otpočela je kad je crnogorski prjestolonasljednik Danilo upravo na parobrodu Cetinje 22. aprila 1913. potpisao sporazum sa Esadom Pašom o predaji Skadra Crnoj Gori. Tokom povlačenja crnogorske vojske u Prvom svjetskom ratu austougarska vojska je artiljerijom potopila parobrod Cetinje 1916. pod mostom nadomak Skadra, pri čemu je stradalo 16 ljudi. Već naredne 1917. je izvađen, popravljen i preimenovan u 'Pionir'. Kraj Prvog svjetskog rata parobrod je dočekao u Luci Bar. Od Barskog društva brod je 1925. godine otkupio Lale Zuber-Novaković, da bi ga pet godina kasnije preuređenog prodao društvu 'Boka' u Kotoru. Tad je prilagođen zalivskoj plovidbi i preimenovan u 'Cetinje', navodi se u saopštenju, koje potpisuje Darko Kovačević.

On podsjeća da je parobrod "Cetinje" poslednjih dana rata bio korišćen u redovnom prevozu, na liniji Tivat - Đenovići, kako saopštavaju Vijesti.

"Na jutarnjoj plovidbi, 10. decembra 1944. udrario je o minu pri čemu je stradalo 240 ljudi. Preživjeli su kapetan Božo Paparela, sedam putnika i trojica članova posade. Brod je bio prepun vojnika, italijanskih i njemačkih zarobljenika, kao i putnika iz Boke Kotorske kojima je to bio najbrži način prevoza u Tivatskom zalivu. Krajem 60-ih godina 20. vijeka Splitski Brodospas je pokušao izvući 'Cetinje' s ciljem da ga preda željezarama kao sirovinu. Pri pokušaju vađenja, krhka olupina se praktično prepolovila, tako da je jedan dio ponovno pao u more. Rezultati mapiranja pokazuju da se na morskom dnu nalaze ostaci krmenog dijela brodske olupine, brodski dimnjak sa postoljem i rasuti neidentifikovani dijelovi brodske konstrukcije", naveo je Kovačević.