Popis će biti održan do 1. do 15. novembra ove godine. To je najveći poduhvat administracije, radi se jednom u dekadi, a ove godine učestvovaće studenti i nezaposleni.
Pripreme za popis stanovništva i domaćinstava u završnoj su fazi, a u taj najvažniji statistički posao, biće uključeno do 4.500 popisivača, instruktora, državnih instruktora, kontrolora i drugih osoba, saopšteno je Portalu RTCG iz Uprave za statistiku (MONSTAT). Kako navode, Upitnikom za građane definisano je 38 pitanja, dok su upitnikom za stan i domaćinstvo obuhvaćena 42 pitanja.
Popis će biti održan do 1. do 15. novembra ove godine, a referentni momenat popisa (datum i vrijeme na koji se odnose podaci) je 31. oktobar u 24 sata.
“Očekuje se angažovanje od 4.000 do 4.500 učesnika popisa. Pored svih raspoloživih kapaciteta Uprave za statistiku, biće angažovana i druga lica za učešće u popisu, prevashodno studenti i lica sa Zavoda za zapošljavanje“, saopšteno je iz MONSTAT-a za RTCG.
Kako navode Budžetom Crne Gore obezbijeđeno je oko 4,9 miliona eura za popis, a od čega je nešto više od 500.000 eura planirano za aktivnosti koje se odnose na ažuriranje prostornog registra, za štampanje materijala, za nabavku kompjuterske opreme, sprovođenje javne kampanje i organizovanje obuka za sve učesnike popisa.
Jedan upitnik za pet minuta
MONSTAT podsjeća da popisni upitnici, upitnik za lice i upitnik za stan i domaćinstvo, obuhvataju sva pitanja koja su definisana članonovima 9, 10,11 Zakona o popisu.
„Upitnikom za lice definisano je 38 pitanja, dok je upitnikom za stan i domaćinstvo obuhvaćeno 42 pitanja. U prosjeku, za popisivanje jedne osobe predviđeno vrijeme popunjavanja upitnika za lice je od 3 do 5 minuta. Na vrijeme popisivanja može značajno uticati i iskustvo popisivača, tako da će prvih dana popisa intervju trajati duže, a vremenom popisivač stiče iskustvo i za popunjavanje jednog upitnika mu treba manje vremena“, navodi MONSTAT za RTCG.
Obuke za popisivače nakon 15. oktobra
A obuke za one koji će sprovoditi Popis organizuju se po nivoima i to prva obuka za državne instruktore, a zatim za instruktore na nivou opština, koji nakon toga održavaju obuke za popisivače.
"Praksa je da se obuke za neposredne izvršioce popisa bude što bliže popisu, tako da su iste planirane u drugoj polovini oktobra“, pojašnjavaju u MONSTAT-u.
Popis je najveći posao koji obavlja državna administracija, a održava se svakih deset godina. Ipak, prethodni popis je održan 2010. godine, a predstojeći je odgađan zbog korone i izbora.
Popis predviđa tri grupe pitanja - o građaninu ili građanki, o domaćinstvu i o stanovima, pri čemu prva grupa uključuje i pitanja o nacionalnosti, vjeri i jeziku, piše RTCG.
Popisom se dobijaju podaci o broju i strukturi stanovništva, o socijalno-ekonomskom statusu građana i domaćinstava, kao i brojne druge statistike.
Zakonom je predviđeno da građani ne moraju da se izjasne o nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeri, maternjem jeziku i jeziku kojim lice uobičajeno govori, kao i o invaliditetu i vrsti invalidnosti.
Dokle se stiglo sa pripremana za realizaciju Popisa?
Uprava za statistiku shodno Zakonu o popisu stanovništva, kako kažu, sprovodi završne pripreme u vezi sa organizacijom popisa.
Kažu da su do sada sprovedene sve planirane procedure javnih nabavki koje se odnose na: štampu popisnog materijala, nabavku IT opreme, sprovođenje javne kampanje, nabavku kancelarijskog materijala i u toku je njihova realizacija.
Pored toga usvojeni su popisni upitnici i obrasci, kao i odgovorajuća metodološka uputstva i dostavljeni su na upoznavanje Evropskoj komisiji, odnosno Eurostat-u.
„U finalnoj fazi su aktivnosti koje se tiču ažuriranja popisnih krugova u okviru prostornog registra jedinica lokalnih samouprava“, saopšteno nam je iz MONSTAT-a.
Sopstvenim kapacitetima izrađen je, kako su saopštili, program za unos i obradu podataka.
„Formirane su popisne komisije, na koje će se shodno Zakonu, prenijeti dio organizacionih nadležnosti u dijelu organizacije i realizacije odabira i obuka učesnika popisa, i njihove raspoređenosti na terenu“, kažu u Upravi za statistiku.
Ono što slijedi jeste štampa i distribucija cjelokupnog popisnog i kancelarijskog materijala.
Čeka ih, kako navode u MONSTAT-uobuka na svim niovima, počev od obuke za članove popisih komisija planirane za 19. septembar, zatim obuke za državne instruktore, instruktore na nivou opština do obuka za popisivače.
Planiraju i promociju popisa kroz aktivnosti javne kampanje kojom će informisati javnost i građane o cilju i značaju popisa kao i svim njegovim elementima;
MONSTAT će obezbiti i prostor za potrebe unosa i obrade podataka popisa.
Preliminarni podaci 30 dana kasnije
Kako i zakon predviđa, iz MONSTAT-a podsjećaju da će se preliminarni rezultati popisa, po naseljima, jedinicama lokalne samouprave i za teritoriju Crne Gore o broju stanovnika, domaćinstava i stanova i drugih nastanjenih prostorija objaviti u roku od 30 dana od dana završetka popisa.
„Statistički podaci se smatraju preliminarnim (podložni su promjenama tokom statističke obrade podataka) sve dok su predmet redovnih revizija. Konačne rezultate Uprava za statistiku će objaviti prema godišnjem planu zvanične statistike i kalendaru objavljivanja statističkih podataka“, poručuju iz Monstat-a.
Popis se obuhvata crnogorske državljane koji imaju prebivalište ili boravište u Crnoj Gori bez obzira da li su prisutni u mjestu stanovanja ili privremeno borave u drugom mjestu u Crnoj Gori ili u drugoj državi.
Popisivaće se i stranci koji imaju odobren stalni ili privremeni boravak u Crnoj Gori i stranci koji imaju mjesto boravka navodi RTCG.
Kazne od 100 do 500 eura
Zakon predviđa i kazne od 100 eura do 500 eura za osobe koje ne daju podatke i ako na svako pitanje ne daju tačan i potpun odgovor. Kaznu mogu dobiti i oni koji snimaju ili fotografišu tok intervjua ili popunjene upitnika ili ako snimak ili fotografiju javno objavi ili ako ne da podatke o odsutnim članovima domaćinstva.
Novčane kazne su zakonom predviđene i za roditelje, usvojitelje ili staratelje koji ne daju podatke o djeci mlađoj od 15 godina.
Za popisivače, instruktore i kontrolore propisane su kazne od 100 do 500 eura i to ako blagovremeno i na propisan način ne vrši poslove u vezi sa popisom, ne vode računa o tačnosti upisa podataka, ne čuva podatke kao službenu tajnu ili ih zloupotrijebi.